CNI International Article

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၁

ထိုင်ဝမ်ရေလက်ကြားတွင် ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် တည်ငြိမ်မှု အလားအလာသည် အမှောင်ကျနေဆဲဖြစ်သည်။

ထိုင်ဝမ်တွင် သမ္မတသစ် လိုင်ချင်တေ(Lai Ching-te) ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပြီးကတည်းက တရုတ်သည် ထိုင်ဝမ်ကို ဖိအားပေးသည့် လှုပ်ရှားမှုများ၊ ခြိမ်းခြောက်ပြောဆိုမှုများကို အရှိန်မြှင့်တင်ခဲ့သည်။

ထိုအလားအလာသည် တင်းမာမှုများကို ပိုမိုမြင့်တက်စေနိုင်ပြီး အမေရိကန်စစ်တပ်က ကြားဝင်လာရလောက် သည့်အထိ မီးကုန်ယမ်းကုန် ဖြစ်ပွားမည့် အဆိုးရွားဆုံး အခြေအနေအထိ ရောက်ရှိစေနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းနှစ်ပတ်ခန့်က တရုတ်ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး တုံးကျင်း (Dong Jun) သည် ရှန်ဂရီလာ ဆွေးနွေးပွဲ (Shangri-La Dialogue) ကာကွယ်ရေးဖိုရမ်တွင် မိန့်ခွန်းပြောကြားခဲ့ချိန်က ထိုင်ဝမ်အပေါ်ထားသည့် တရုတ်၏ တင်းမာသော သဘောထားကို အသားပေးဖော်ပြခဲ့သည်။

ထိုမိန့်ခွန်းသည် လိုင်နှင့် ထိုင်ဝမ်အစိုးရအဖွဲ့ကို တိုက်ရိုက် ရည်ရွယ်ပြောဆိုမှုဖြစ်ခဲ့သည်။

"အဲဒီ ခွဲထွက်ဝါဒီတွေဟာ မကြာသေးခင်က တရုတ်နိုင်ငံနဲ့ တရုတ်ဘိုးဘွားဘီဘင်တွေကို သစ္စာဖောက်တဲ့ ပြောကြားချက်တွေကို ပြောခဲ့ပါတယ်။ သူတို့ဟာ အရှက်ရစရာ သမိုင်းမှတ်တိုင်မှာ ကဗ္ဗည်းရေးထိုးခံရပါလိမ့်မယ်" ဟု တုံးကျင်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

တရုတ်ပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော် (PLA) သည် ထိုင်ဝမ်ကျွန်း ပတ်ပတ်လည်တွင် ၂ ရက်ကြာ အကြီးစား စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီးနောက် ရက်ပိုင်းအကြာတွင် တုံး၏ မိန့်ခွန်းထွက်ပေါ်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ထိုင်ဝမ်အနီး တရုတ်စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုကိုရေဒါမှာ ဖော်ပြထားစဉ်

တရုတ်အာဏာပိုင်များကမူ ထိုစစ်ရေး လေ့ကျင့်မှုများသည် ထိုင်ဝမ်ကို အပြစ်ပေးသည့် အနေဖြင့် ပြုလုပ်ခြင်း ဖြစ်ပြီး ထိုင်ဝမ်ကို ပိတ်ဆို့ရေး သို့မဟုတ် ကျူးကျော်ရေးတို့အတွက် PLA ၏ စွမ်းဆောင်ရည်ကို စမ်းသပ်ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုင်ဝမ်သမ္မတ လိုင်သည် မေလ ၂၀ ရက်က ပြုလုပ်သည့် ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုပွဲတွင် ထိုင်ဝမ်၏ လွတ်လပ်ရေးနှင့် ပတ်သက်ပြီး ဝံ့ကြွားစွာ ထည့်သွင်းပြောဆိုခဲ့သည်။

အာဏာရ DPP ပါတီမှ ယခင်သမ္မတ ဆိုင်အင်ဝမ် (Tsai Ing-wen) နှင့် မတူသည့်အချက်မှာ လိုင်သည် တရုတ်ထံ မှ ထိုင်ဝမ်၏ ခွဲထွက်ရေးနှင့်ပတ်သက်ပြီး ပိုပြီး လူသိရှင်ကြား ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

တစ်ချိန်တည်းမှာပင် လိုင်က တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ (CCP) နှင့် ထိုင်ဝမ်၏ ကူမင်တန် (KMT) ပါတီအကြား သဘောတူညီချက်ဖြစ်သည့် "ထိုင်ဝမ်ရေလက်ကြားသည် တရုတ်တစ်နိုင်ငံတည်း မူဝါဒ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖြစ်သည်" ဆိုသည့် ၁၉၉၂ ခုနှစ် သဘောတူညီမှုကို လက်မခံကြောင်း ပြသခဲ့သည်။

"တရုတ်သမ္မတ နိုင်ငံလို့ပဲခေါ်ခေါ် တရုတ်သမ္မတ ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံလို့ပဲခေါ်ခေါ် ဒါမှမဟုတ် ထိုင်ဝမ်လို့ပဲခေါ်ခေါ် အဲဒီ အမည်တွေဟာ ကျနော်တို့ရဲ့ နိုင်ငံတကာမိတ်ဆွေတွေက ကျနော်တို့ ထိုင်ဝမ်ကို ခေါ်ဆိုနေကြတဲ့ နာမည်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘယ်လိုပဲခေါ်ခေါ် အဲဒီနာမည်တွေဟာ အတူတူပါပဲ" ဟု လိုင်က ပြောကြားခဲ့သည်။

ထို့ပြင် ထိုင်ဝမ်ရေလက်ကြားနှင့်ပတ်သက်ပြီး ယခင်သမ္မတ ဆိုင်အင်ဝမ်၏ ချဉ်းကပ်ပုံအတိုင်း ဆက်လက် လုပ်ဆောင်မည့် သဘောထားများကို လိုင်က ပြသခဲ့ပြီး တရုတ်ကမူ လိုင်ကို ပြဿနာတစ်ရပ်အဖြစ် ရှုမြင်ထား သည်။

တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်ကို တွေ့ရစဉ်

လိုင်သည် ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် သူ့ကိုယ်သူ ထိုင်ဝမ်လွတ်လပ်ရေးအတွက် လက်တွေ့ဆန်သည့် လုပ်သားတစ်ဦးအဖြစ် ပုံဖော်ပြောဆိုခဲ့သဖြင့် တရုတ်က သူ့ကို ပြဿနာ တစ်ရပ်ဖြစ်သည်ဟု ရှုမြင်ခဲ့သည့် အဓိကအကြောင်းရင်း ဖြစ်ခဲ့သည်။

လိုင်အတွက် ကြီးမားသည့် စိန်ခေါ်မှုမှာ တရုတ်သည် စစ်အင်အား ပိုမိုခိုင်မာတောင့်တင်းလာပြီး ယုံကြည်မှု ပိုရှိလာသည့် အချက်ဖြစ်သည်။

၂၀၁၂ ခုနှစ်က တရုတ်သမ္မတအဖြစ် စတင်အာဏာရလာခဲ့ချိန်ကတည်းက ရှီကျင့်ဖျင် (Xi Jinping) သည် ထိုင်ဝမ်ကို သိမ်းပိုက်နိုင်စွမ်းရှိရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် PLA ကို အဆင့်မြှင့်တင် မွမ်းမံမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

PLA အား အဆင့်မြှင့်တင် မွမ်းမံမှုများသည် ၂၀၃၅ ခုနှစ်တွင် ပြီးဆုံးလိမ့်မည်ဟု ရှီက ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

၂၀၂၇ ခုနှစ်သည် PLA ထူထောင်သည့် နှစ်ပေါင်း ၁၀၀ ပြည့် နှစ်ပတ်လည်ဖြစ်သဖြင့် ထိုနှစ်တွင် တရုတ်သည် တစ်စုံတစ်ရာ ကြီးကြီးမားမား လုပ်ဆောင်ဖွယ်ရှိသည်ဟု အမေရိကန်စစ်တပ် ထိပ်သီးအရာရှိများနှင့် ထောက်လှမ်းရေးအရာရှိများက ပြောကြားခဲ့သည်။

ရှီသည် ထိုနှစ်တွင် ထိုင်ဝမ်ကို တိုက်ခိုက်မည့် နှစ်အဖြစ် သတ်မှတ်ထားနိုင်သည့် အခြေအနေအတွက် အမေရိကန်တွင် စိုးရိမ်မှုများ မြင့်တက်နေသည်။

လက်ရှိအချိန်တွင်မူ ရှီသည် တရုတ်စစ်တပ်(PLA) အား စွမ်းဆောင်ရည် အသစ်များကို လေ့ကျင့်ရန်နှင့် ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုများကို တိုးမြှင့်ရန် အပြင် ဆန်းပြားသည့် စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုများကို အရှိန်အဟုန်မြှင့် ဆောင်ရွက်ရန် အမိန့်ထုတ်ပြန်ထားသည်။

၂၀၂၂ ခုနှစ်ကလည်း ထိုင်ဝမ်ကို အမေရိကန်အောက်လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ နန်စီ ပယ်လိုစီ (Nancy Pelosi) လာရောက်ခဲ့သည့် ခရီးစဉ်အပြီးတွင် တရုတ်သည် ထိုင်ဝမ်ကို ပိတ်ဆို့သည့်ပုံစံဖြင့် စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ 

ထိုစစ်ရေး လေ့ကျင့်မှုများကို ထိုင်ဝမ်နှင့် အမေရိကန်က ပြင်းပြင်းထန်ထန် မတုန့်ပြန်ခဲ့ခြင်းက တရုတ်အတွက် ရဲဆေးတင်ပေးရာ ရောက်စေခဲ့သည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

ယခင်ထိုင်ဝမ်သမ္မတ ဆိုင်အင်ဝမ် လက်ထက်အတွင်း တရုတ်သည် ထိုင်ဝမ်၏ အထူးလေကြောင်း သတ်မှတ်ဇုန် (ADIZ) အတွင်းသို့ လေယာဉ်များ စေလွှတ်ပျံသန်းမှုများကို စတင်လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး ထိုင်ဝမ်ရေလက်ကြား၏ တရားမဝင် နယ်စပ်စည်းမျဉ်းကို ဖြတ်သန်းဝင်ရောက်မှုများ မကြာခဏ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

ထိုလုပ်ဆောင်မှုများသည် လက်ရှိတွင် ပုံမှန်အနေအထား တစ်ခုဖြစ်လာခဲ့သဖြင့် တရုတ်သည် ထိုင်ဝမ်ကို ခြိမ်းခြောက်မှုများ၊ အာရုံလွှဲပြောင်းမှုများနှင့် ပင်ပန်းနွမ်းနယ်မှုများ ဖြစ်စေရန် ဆက်လက် လုပ်ဆောင်မည်မှာ သေချာသလောက် ဖြစ်သည်။

တရုတ်လေယာဉ်မှူးများ၏ အခြေအနေအပေါ် အတွက်အချက်မှားမှု သို့မဟုတ် ထိုင်ဝမ်လေယာဉ်မှူးများ၏ ကြားဖြတ်ဟန့်တားမှုများသည် စစ်ပွဲကို ဖြစ်ပွားစေနိုင်သည့် အန္တရာယ်များသော အခြေအနေကို ရောက်ရှိစေနိုင် သည်။

လိုင်အတွက် နောက်ထပ် ပြဿနာတစ်ခုမှာ ထိုင်ဝမ်နှင့် အမေရိကန်အကြား ဆက်ဆံရေး မြင့်တက်လာသည့် အခြေအနေအပေါ် တရုတ်၏ မကျေချမ်းမှု မြင့်တက်လာသော အခြေအနေဖြစ်သည်။

အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန် (Joe Biden) ကမူ ထိုင်ဝမ်ကို တရုတ်က တိုက်ခိုက်လာမည်ဆိုပါက ထိုင်ဝမ်ကို ကာကွယ်ရန် အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့များအား အသုံးပြုသွားမည်ဟု ပြောကြားခဲ့ပြီး တစ်ချိန်တည်းမှာပင် ထိုင်ဝမ်၏ လွတ်လပ်ရေးကို အမေရိကန်က ထောက်ခံခြင်းမရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

တရုတ်ကမူ ထိုင်ဝမ်၏ ပြောင်းလဲလာမည့် အခြေအနေအပေါ် ကျေနပ်ခြင်းမရှိကြောင်း လူသိရှင်ကြား ထုတ်ဖော် ပြောဆိုခဲ့သည်။

ထိုင်ဝမ်သမ္မတ လိုင်ချင်တေကို တွေ့ရစဉ်

တရုတ်၏ ၂၀၀၅ ခုနှစ် ခွဲထွက်မှု ဆန့်ကျင်ရေးဥပဒေအရ ထိုင်ဝမ်အနေဖြင့် လွတ်လပ်ရေးကို တရားဝင်ကြေညာ ခဲ့မည်ဆိုပါက ထိုင်ဝမ်ကို တိုက်ခိုက်မှုသည် တရားဝင်မှုရှိကြောင်း၊ ထိုင်ဝမ်နှင့် ငြိမ်းချမ်းစွာ ပြန်လည် ပေါင်းစည်း ရေး အလားအလာများသည် အလုပ်မဖြစ်ခဲ့ပါက စစ်ရေးအရ အရေးယူမည်ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။

ထိုင်ဝမ်သည် တရုတ်၏ လူမျိုးရေး သြဇာလွှမ်းမိုးမှုအောက်မှ ခွဲထွက်ရန် လုပ်ဆောင်နေမှုကိုလည်း တရုတ်က ဆန့်ကျင်လျက်ရှိသည်။

ပြီးခဲ့သည့် နှစ်ပေါင်းများစွာကစပြီး မျက်မှောက်ခေတ် အချိန်ကာလအထိ ထိုင်ဝမ်တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သည့် လူထု သဘောဆန္ဒ စစ်တမ်းများ၌ ထိုင်ဝမ်မှာ နေထိုင်သူများသည် ၎င်းတို့ကိုယ်ကိုယ် ထိုင်ဝမ်တိုင်းရင်းသား လူမျိုးများ ဖြစ်သည်ဟု သတ်မှတ်ဖော်ပြခဲ့ပြီး တရုတ်လူမျိုးများ မဟုတ်ကြောင်း ငြင်းဆိုခဲ့ကြသည်။

ပြီးခဲ့သည့်နှစ်က ပြုလုပ်ခဲ့သည့် လေ့လာချက် စစ်တမ်းတစ်ခုတွင် ပါဝင်ဖြေဆိုသူ စုစုပေါင်း အနက် ၃ ရာခိုင်နှုန်းက သာ ၎င်းတို့သည် ထိုင်ဝမ်တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ မဟုတ်ဘဲ တရုတ်လူမျိုးများအဖြစ် ဖြေဆိုခဲ့ကြသည်။

အခြားတစ်ဖက်တွင်လည်း ဇန်နဝါရီလက ပြုလုပ်ခဲ့သည့် ရွေးကောက်ပွဲတွင် အာဏာရ DPP ပါတီက လွှတ်တော်၌ နေရာအများစု အနိုင်မရခဲ့ဘဲ အတိုက်အခံ KMT ပါတီက နေရာအများစု အနိုင်ရခဲ့ခြင်းသည် တရုတ်အတွက် ဖြေသိမ့်စရာတစ်ခု ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် လွှတ်တော်တွင် နေရာအများစုရထားသည့် KMT သည် လိုင်၏ သမ္မတလုပ်ပိုင်ခွင့်များကို ကန့်သတ် နိုင်မည့် ဥပဒေမူကြမ်းများ ရေးဆွဲခဲ့သည်။

ယခုသီတင်းပတ် အစောပိုင်းကလည်း KMT လွှတ်တော်ခေါင်းဆောင် ဖူကွမ်ချီ (Fu Kun-chi) က ကာကွယ်ရေး အသုံးစရိတ် တိုးမြှင့်ရေးကို ဆန့်ကျင်သည့် အဆိုပြုချက်များ တင်သွင်းသွားမည်ဖြစ်ကြောင်းနှင့် တရုတ်အပေါ် ရန်လိုသည့် သဘောထားကို အဆုံးသတ်ရန် လိုင်ကို တောင်းဆိုသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုင်ဝမ်ရေလက်ကြား၏ အခြေအနေသည် မရေရာမှုများ ပိုမိုမြင့်တက်လာသည့်တိုင် နှစ်ဘက်စလုံးအနေဖြင့် ခေါင်းအေးအေးထားပြီး စဉ်းစားရန် လိုအပ်လိမ့်မည် ဖြစ်သည်။

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် စစ်ပွဲဖြစ်ပွားချိန်တွင် အမေရိကန်က ကြားဝင်လာခဲ့မည်ဆိုပါက တရုတ်အတွက် ဆုံးရှုံးနစ်နာမှုများ များပြားနိုင်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

ရှီအနေဖြင့်လည်း တရုတ်က သေချာပေါက် အနိုင်ရမည့် စစ်ပွဲမဟုတ်ပါက တိုက်ခိုက်ရန် ဆန္ဒရှိမည် မဟုတ်ပေ။ 

ထိုအချက်နှင့်ပတ်သက်ပြီး ထိုင်ဝမ်အတွက် အာမခံချက် အများကြီး မရှိသေးသည့်တိုင် ထိုင်ဝမ်ဒေသခံများသည် အလွန်အမင်း စိုးရိမ်နေသည့်ပုံ မပေါ်ကြောင်း လေ့လာသူများက သုံးသပ်ခဲ့ကြသည်။

Source: Nikkei Asia